Lapli Tonbe, Van Soufle, Lavalas Desann

Sajès pa baze sou kantite experians yon moun fè. Li pa posib, paske gen experians yon moun fè yon sèl fwa. Mouri pä ekzanp, se yon experians youn fè yon sèl fwa. E si ou vle pèsonèlman experimante ak tout bagay, se ekzakteman sa ki gen pou rive w. W’ap mouri anvan tan-w; swa chagren, swa maladi, oū yon move jijman ap touye ou jèn.

Youn nan fason ou ka bati sajès se atravè experians vre, men sa se experians analize, etidie, evalie pou ou kapab aprann sou li. Pou ou kapab korijje erè ou te fè, oū ameliore rezilta-w konsène yon chwa ou te fè oū desizion ou te pran. Sepandan, yon nouvo fondasion pi bien bati sou yon ansien fondasion, dèske tè nan plas ansien fondasion an deja bien konsolide.

Pä konsekans, mwayen ki pi efektiv pou akeyi sajès se pä konfians. Sa se pou di, konfians nan analiz youn fè sou rezilta lòt moun jwenn nan vi pà yo. Oū bien sou yon paròl fidèl. Ou di: «Explike»? Li senp. Resevwa e swiv bon konsèy. Swiv experians chemen vi moun ki prodwi rezilta ke ou-menm ta renmen reprodwi nan pròp vi ou. Yo di viktwa kite pista. Se vre.

Siksè, reyisit, kite evidans, kite yon tras sou rout li, pou lòt moun k’ap chache kapab trouve sou menm chemen an. Bati vi ou sou modèl vi moun ki prodwi bon bagay–sou yon bon fondation. Epi ou kapab menm depase tout sa ki bon nenpòt lòt jamè prodwi, paske Die li-menm kapab sèvi ou kòm yon modèl. Nan analiz final la, li miyò bati sou yon bon fondasion, patikilieman sou yon bon ansien fondasion, pito soufri konsekans move experians.

Aprè yon gran diskou, titile Sèmon sou Montay la, Jezi, Kris la, fini avèk paròl ki swiv yo (Matie ch. 7, v. 20-27):

²⁰Konsa se pä fwi yo prodwi w’ap rekonèt yo.

²¹Se pa tout moun k’ap di m, Segnè, Segnè, k’ap antre andedan wayòm sièl la, men se moun ki fè volonte papa mwen ki nan sièl la k’ap antre.

²²Gen anpil k’ap di mwen nan jou sa, Segnè, Segnè, èske nou pa t’ profetize nan nōn ou? Èske nou pa t’ chase diab yo nan nōn ou? Èske nou pa t’ fè trayvay mèveyez nan nōn ou? ²³Epi m’ap reponn yo, mwen pa t’ jamè rekonèt nou: Depeche nou lwen mwen, bann travayè malveyan.

²⁴Pä konsekans, kèlkeswa kiyès ki tande paròl mwen sa yo, epi ki mete yo an praktik, m’ap konpare l avèk yon nonm saj, ki te bati kay li sou yon wòch: ²⁵ Epi lapli tonbe, lavalas desann, gran van soufle, e bat sou kay sa, men li pa t’ tonbe; paske, li te fonde sou yon ròch.

²⁶E tout moun ki tande paròl mwen sa yo, men ki pa mete yo an praktik, m’ap konpare l avèk yon nonm fou, ki te bati kay li sou sab: ²⁷Epi lapli tonbe, lavalas desann, gran van soufle, e bat sou kay sa; kay la te tonbe: Li tounen yon katastròf konplè.

© SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Apendix Sou Istwa Nou

Non. Ou pa t’ jamè pà mwen.
Poukisa mwen santi m pèdi yon ja.
Yon mwatie ki fè mal kòmsi se tout.

Kanmèm, mwen renmèsi w,
Dèske ou pa t’ kite mwen nan
Dezesperans, pèpetièl, pou toujou.

Kounia, mwen konprann klèman–
Tout se te yon rèv.
Paske, ou depase tout previzion,
E esperans ki pi sakre mwen yo.
Li pa te kapab posib Dèlma.

Mèsi vrèman pou tandrès ou,
Dèske w te chwazi pou reveye m.
Malgre, si se te chwa-m sèl,
Mwen t’ap prefere kontinie reve.

M’ap renmen ou, etènèlman.
Renmen, yon jan oū yon lòt. 

Sa etranj. Youn kapab prepare,
Pou bay tout sa li ye pou yon lòt,
Epi pini, olie de rekonpanse.
Lanmou pa toujou bien akeyi.

Beni se moun ki trouve renmen.
Renmen ki verite, epi resiproke.

© SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Kondwi Operasion Konpa

Mwen te  fatige aprè yon long joune travay.  Mwen tonbe  kabicha pandan m t’ap gade televizion pou tande ki denniè tenten Prezidan Trump te di diran jounen an, epi bliye pou etèn televizion an.  An verite, mwen reveye pä yon emision televizion ki t’ap jwe yon episod baze sou yon kominote Ayisièn.  Se yon program ki rele American Greed.  Li espesialize sou aktivite gran eskanmòtè Etazini e kalite rakèt yo mennen pou rasanble lajan an mas.

Moral program lan senp.  Yon kriminèl kapab reyisi nan yon sezon pou bati yon empi, volè anpil lajan, men tôt-ou-tard, la lwa gen pou rankontre avèk li.  Tout sa k’ te ranmase se te senpleman  pou konfiske pä gouvènnman, ou pou fè restitision avèk viktim yo.  Vanite de vanite. Yon pouswiv aprè van. Malfektè k’ap rasanble pou moun de bien.

Fò mwen konfese ke mwen deja wè pliziè episod program sa.  Avan jodi-a, mwen pa t’ jamè tande oken emision sou yon kominote Ayisièn.  Emision sa tèlman Ayisien santrik, ke envètigatè yo titile li «Operasion Konpa».  Yon tit ki dekrive yon prosès kote protagonist yo eseye blanchi lanjan biznis kokayin lan avèk lajan biznis mizik lan—i.e. genre mizik ki te kreye pä Nemour Jean Baptist la.

Teorèm Pitagora

Sitiasion

Samdi pase-a, Toma Tomazo t’al nan mache Pestèl.  Pandan misie t’ap pase nan yon ti chemen ki fèt ak blòk kare, li gade li wè youn nan blòk yo ki te fann dë bò, fòme dë triang.  Deske youn nan moso blòk kase-a pa t’ bien chita, Toma retire l pou li te kapab ranje tè anba moso blòk la, pou remete l chita nòmal.  Men, a moman misie reteri yon triang, li obzè ke akote chak branch triang lan se yon kare, e si li fòme yon lòt kare imajinè akote lign ki fann blòk la, kare sa konpoze ak kat lòt triang, mete ansanm, ki menm grosè avèk lòt de kare yo mete ansanm.

Yon Diagnostik pou Konfians ou Dout

Tout kondision yo egal. Distenksion avèk senk sans yo pa posib. Se là :

Dout dezespere, li plenyen, e li tris, men konfians menm rejwi, li renmèsi, e li selebre. –K. MOORE

SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Se Mwen Menm Menm

Mwen briyan.  Mwen chèlbè. Mwen file.  Mwen fò. Mwen rich anpil…  Mwen se yon gran benediksion.  –K. MOORE

SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Mwen Ekri pou Ou

M’ekri pou ou paske ou jèn.
Ou poko gen anpil regrèt.
M’ekri pou paske w s’on rèn,
Malgre gen yo k’ trete ou bèt.

Anverite w s’on vrè trezò.
Valè ou plis ke pèl ak lò,
Ajan, rodiòm, diaman, platen,
Mete ansanm ; ke tout biten.

Nan jou Die te kreye ou-a,
Sièl ak tè-a te konvoke.
Delivrans ou te vo vi Wa.
Li ba w Non Li pou envoke.

M’ekri pou ou paske w vivan.
Malgre defi avèk traka,
Yo ensilte w tankou baka,
Men toujou gen espwa devan.

M’ekri pou di w pèsevere.
Mechanste p’ap dire toujou.
Yo poko wè jan pr’al’ briye.
Nwit ou prèske fini. L’ap jou,

Yon jou. Y’a wè kiyès ou ye.

© SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Mwen Anvi Viv

Se vre, tout jenerasion gen problèm pa yo. Malgre sa, krè m frè-m oū sè-m, ou te kreye pou viv nan tan pa-w la, e ou kapab fè l. Anverite m’ap di w, ou kalifie pou moman sa. Si ou vle, ou kapab menm jwi la vi. Sèvi Bon Die. Travay ak konnesans e ak sajès. Lè w dekouraje, pemèt Dener Ceide oū Ralph Conde soulaje doulè ou. La vi posib. -jvm

SayZeal | Sezi l Nèt^tm

Heartbreak and Misery

Kè Kraze ak Mizè
Pä
disip
(Orij. Jealous, de Labrinth)

Prezante:
Gazman Couleur ak
Dener Ceide

i

Mwen jalou pou lapli.
Lè m wè l tonbe sou po-w, li nwi m.
Paske l rive kot’ mėn-m pa t’ janm’ rive.
O wi mwen jalou menm pou lapli.

ii

Mwen jalou lè m vè van,
Pou jan l flote anba jipon-w,
Jan l vante nan mitan lonbraj ou.
O wi mwen jalou menm pou van.
… … …

Koral

Mwen swete w, mwen swete w,
Tout sa ki bon pou ou.
Mwen sonje m te di ou, lè w ta pr’ale-a,
Ou pa bezwen menm padone m.
An pansan ke w t’ap ‘tounen,
Pou w vin’ di m, all you found was
Heartbreak and misery¹.
Li difisil pou m di w,
Mwen jalou lè m gade,
Jan kè-w kontan san mwen.

Yon ti Bo

Pä
Zenglen

1^e dialòg

Nicky: Richie hm, ou kwè w konprann bien sa m’explike lan.
Richie: Yo, Nicky.
Nicky: Pale avè’ m.
Richie: Monchè w konnen, bagay w’explike m lan, se, se, se istwa m w’ap rakonte là man.
Nicky: You’re playing man¹.
Richie: Trust me bro.²
Nicky: Mėn y’ap gade nou là wi.
Richie: Li dèyè m lan.
Nicky: Pa vire monchè. Pa, pa vire man.
Richie: Ou wè l’ap gade. Oh my God. Anyway. Let’s do this³.
Nicky: Yo pran nou!

i

(Yon ti bo, aswè-a, ki fè m tonbe panse).
Yon grosè aksidan k’ rive,
Kè mwen chavire, men pèsonn pa blese.

(Yon ti bo, aswè-a, ki fè m tonbe panse).
Anbilans gentan debake, yo di pa gen danje.
Tande sa k’ pase:

Mwen sonje, lè nou te tou piti,
Nan lapli, n’ap benyen tou touni.
Ansanm, nou fè premie kominion.
Ansanm ankò, nou fè konfimasion.
Jodi-a, gade nou fini lekòl.
Nan gradiasion, n’ap danse, mėn sou zepòl.
Gad’ je nou ‘kontre, epi nou anbrase,
Kè mwen exploze.

ii

(Yon ti bo, aswè-a, ki fè m tonbe panse).
Yon grosè aksidan k’ rive,
Kè mwen chavire, men pèsonn pa blese.

(Yon ti bo, aswè-a, ki fè m tonbe panse).
Pa ka gade w nan je, doudou m dekontrole,
Mwen pè pou w pa fache, si mwen ofanse w.

(Padon m’ap mande w) padon
(Si mwen ofanse w) si mwen ofanse w
(Padon m’ap mande) padon m’ap mande
(Si mwen ofanse w) si mwen ofanse w doudou
(Padon m’ap mande) mande w padone m doudou
(Si mwen ofanse w) wo, wo, wo ou wo
(Padon m’ap mande w, si mwen ofanse w)

Yon lanmou, (aswè-a, ki fè m tonbe panse).
Anbilans gentan debake,
Yo di pa gen danje, e, e, ee…
(Yon ti bo, aswè-a, ki fè m tonbe panse).